Boek over het leven van Juliana Talarima voor burgemeester Hoogendoorn

HOOGEZAND - ,,Alles wat ze ons kon vertellen, heeft ze verteld.” Dat zeggen de vier dochters van Juliana Talarima, vorige herfst op 97-jarige leeftijd overleden in Foxhol. Haar levensverhaal is nu een boek geworden, ‘Ina Latu - onze moeder, onze koningin’, dat door de vier dochters maandagmiddag werd aangeboden aan burgemeester Hoogendoorn van Midden-Groningen. Een stukje geschiedenis van een gezin, maar ook over niet nagekomen beloftes en het verlangen naar een vrije Molukken.

Het maakte indruk maandagmiddag op de bovenverdieping van het tijdelijke gemeentelijke gebouw De Poort aan het Winschoterdiep. De vier Molukse vrouwen - ook oorspronkelijk uit Foxhol - Engel, Erna, Erica en Nelly Talarima. ,,Ze was zorgzaam en een heel lief mens. Heel bijzonder dat er nu een boek over haar is geschreven. Hoe het is begonnen en hoe het is gegaan. Het verhaal is nu op papier gezet.”

En dat verhaal is indrukwekkend. Juliana Talarima had tot aan haar dood de Molukse identiteit hoog in het vaandel staan. Na de Japanse bezetting op Ambon de strijd van de KNIL samen met Nederland voor behoud van de Nederlands-Indische status, waarna veel Molukkers ‘tijdelijk’ naar Nederland werden gehaald. Maar dat tijdelijke veranderde in permanent, beloftes werden niet nagekomen en de frustraties groeiden. Een vrij en onafhankelijk Maluku is er nooit gekomen.

Ondanks die frustraties heeft Juliana Talarima – haar man overleed in 1984 – altijd positief in het leven gestaan. Waar ze kon, hielp ze anderen. Maar ook hield ze haar eigen cultuur hoog.

Dochter Erica: ,,Ze vond het mooi om aan het boek te werken. Ondanks haar ziekte ging ze door tot het einde, ze wist dat ze niet veel tijd meer had. In haar beleving kwam ze tijd tekort om zoveel mogelijk te vertellen.” Het boek is geschreven door André Klunder uit Delft, maar vroeger wonend aan de Roerdompstraat in Foxhol.

Zijn de zussen wel eens terug geweest naar de Molukken? Dat blijkt het geval. Een teleurstelling? ,,Nee integendeel. Heel mooi. Als het vliegtuig een bocht maakt boven Ambon... Geweldig. Een gevoel van thuiskomen en ook een gevoel van heimwee’’, zeggen ze samen.

Een vrij en zelfstandig Molukken. Het kwam er niet van. Ook burgemeester Hoogendoorn erkent dat er verwachtingen zijn gewekt, en niet nagekomen beloftes. ,,Het boek is een goed voorbeeld om het allemaal scherp te houden - ook je afkomst, waar je vandaan komt. En belangrijk is ook om de cultuur in stand te houden.”

Later dit jaar wordt herdacht dat de Molukkenkwestie 70 jaar geleden is. De burgemeester: ,,Dat moet ook een moment zijn voor de Nederlandse regering om excuses uit te spreken naar de Molukse gemeenschap.” Maar voor de vier zussen Talarima hebben excuses niet de hoogte prioriteit. ,,We willen erkenning van de RMS. Geen excuses’’, aldus Nelly Talarima.

,,Er is door de Nederlandse regering geen recht gedaan aan wat de Molukkers voor Nederland hebben betekend. En dat is wel erg wrang’’, vindt Hoogendoorn.

Voor André Klunder ging met het schrijven van het boek een wens in vervulling. ,,Ik wilde graag iets maken over de eerste generatie Molukkers. En toen zei iemand twee jaar geleden: je zou er een boek over moeten schrijven. En toen kwamen de gesprekken met mevrouw Talarima. Alles wat ze ons kon vertellen heeft ze verteld. We hebben veel gesprekken gehad. En ze kon goed vertellen: scherp als een mes.

‘Ina Latu - onze moeder, onze koningin’ is de titel van het boek. ,,Door het boek te lezen gaat u haar echt ontmoeten. We hebben allemaal iets van haar’’, aldus haar dochters. 

Het boek ligt ook bij de bibliotheek in Hoogezand.